De GBA legt uit waarom zij klachten van NOYB seponeert*

De Geschillenkamer van de GBA is vandaag overgegaan tot de seponering van 16 klachten in 5 dossiers die werden ingediend door NOYB, een Oostenrijkse vereniging die zich inzet voor privacy en gegevensbescherming.

De Geschillenkamer publiceert in principe al haar (eind-)beslissingen: het publiek kan dus steeds in alle transparantie de beslissingen van de GBA bekijken. De GBA begrijpt dat er echter specifieke vragen kunnen zijn bij het publiek over deze seponeringen omwille van een procedurele problematiek, en vindt het daarom belangrijk om deze beslissingen meer algemeen toe te lichten.

De GBA benadrukt vooreerst dat een vereniging als NOYB in grote mate bijdraagt aan de ontwikkelingen op het gebied van gegevensbescherming en het eerbiedigen van de persoonlijke levenssfeer van burgers. Het indienen van klachten bij gegevensbeschermingsautoriteiten door dergelijke niet-institutionele instellingen levert in de praktijk een belangrijke bijdrage aan de bescherming van de rechten van burgers, en is ook een gezonde democratische controlefunctie om toezichthoudende autoriteiten zoals de GBA ‘bij de les’ te houden.

De GBA is er echter ook toe gehouden de wet toe te passen. De Belgische wetgever heeft ervoor gekozen verenigingen alleen het recht te geven een klacht in te dienen als vertegenwoordiger van een belanghebbende burger, en dus niet in eigen naam.

In het licht van de dossiers die geseponeerd worden, kan het volgende worden opgemerkt:

• Zoals het Hof van Cassatie (het hoogste Belgische rechtscollege) heeft bevestigd, is het AVG-klachtrecht onderworpen aan het principe van het verbod op rechtsmisbruik.
• Het Marktenhof heeft in een arrest van 19 maart 2025 vastgesteld dat NOYB rechtsmisbruik pleegde bij het indienen van klachten tegen Mediahuis omtrent cookiebanners, waar de identificatie van de betrokken verwerkingsverantwoordelijke volgens de verklaringen van de klager nochtans niet van NOYB, maar van de klager (een stagiair van NOYB op dat moment) kwam.
  In de gevallen waar de Geschillenkamer vandaag overgaat tot de seponering, werden de verwerkingsverantwoordelijken geïdentificeerd door NOYB, die met behulp van geautomatiseerde middelen vermeende inbreuken opspoort en vastlegt (de werkwijze wordt toegelicht op de website van NOYB.
• Meerdere elementen in de dossiers waar vandaag wordt overgegaan tot de seponering, bewijzen dat NOYB klagers instrueerde op welke manier en met welke inhoud zij mandaten aan NOYB dienden te verlenen om klachten te kunnen neerleggen.  
• NOYB kadert de klachten binnen projecten die op verenigingsniveau werden vastgesteld, volgens de doelstellingen die het bestuur van de organisatie (die via donaties gefinancierd wordt) bepaalt.
• De Belgische wetgever heeft niet toegelaten dat verenigingen zonder mandaat van individuele betrokkenen een klacht kunnen indienen. Het artificieel creëren van klachten is dus een omzeiling van deze procedurele rechtsregel. Volgens het arrest van het Marktenhof van 19 maart jl. wordt een dergelijke omzeiling beschouwd als rechtsmisbruik, hetgeen zowel op Europees als op Belgisch niveau verboden is. In twee dossiers had de Geschillenkamer eerder al omwille van deze procedurele problematiek tot een seponering besloten (Beslissing 22/2024 en Beslissing 112/2024). In geen van deze dossiers werd een beroep ingesteld door de betrokken klagers of NOYB.

De GBA  benadrukt dat verenigingen zoals NOYB wel degelijk rechtmatig betrokkenen kunnen vertegenwoordigen bij de GBA. Seponering is geen automatisme. In zaken waar er twijfel is over eventueel rechtsmisbruik, krijgt NOYB uiteraard de gelegenheid eerst standpunt in te nemen.

Tot slot: de AVG staat het aan de lidstaten toe te bepalen dat privacy-organisaties in eigen naam klachten kunnen indienen. Gelet op het belang van deze organisaties is de GBA voorstander van een wetswijziging,  die deze optie ook in België toe zou laten. 

Hielke Hijmans, Directeur van de Geschillenkamer: “De toezichthoudende autoriteiten in Europa krijgen jaarlijks meer dan 100.000 AVG-klachten, die allemaal met de nodige zorgvuldigheid en voortvarendheid dienen te worden behandeld. Verenigingen als NOYB kunnen hierbij een grote rol spelen, binnen de wettelijke kaders. Ik zou het toejuichen indien de wetgever zou overwegen de wettelijke mogelijkheden voor deze verenigingen te verruimen.”   

Lees hier de beslissingen: 106/2025, 107/2025, 108/2025, 109/2025 en 110/2025.

*NOYB heeft aangekondigd tegen deze beslissing beroep in te stellen.